Upcycling to sposób na ponowne wykorzystanie starych, podniszczonych akcesoriów i jedna z najpopularniejszych inicjatyw w duchu zero waste. Wystarczy odrobina kreatywności, by zmienić potencjalne śmieci w ładne i praktyczne rzeczy, które będą służyć Ci z powodzeniem jeszcze przez długi czas!

Upcycling – co to znaczy?

Wszyscy znamy pojęcie recyklingu, oznaczające przetwarzanie odpadów w sposób umożliwiający ich ponowne wykorzystanie. O upcyclingu i jego antonimie – downcyclingu – mówi się rzadziej, a ich rozróżnienie pomaga zrozumieć, co dzieje się z odpadami przeznaczonymi do przetworzenia.

Oba pojęcia służą doprecyzowaniu formy recyklingu; warto przy tym zaznaczyć, że podstawą owego doprecyzowania jest subiektywna ocena. Downcycling oznacza, że produkt uzyskany po przetworzeniu ma niższą wartość, niż materiał pierwotny. Przykładowo, podczas przetwarzania papieru skracają się włókna celulozowe, dlatego papier ekologiczny ma ciemniejszy odcień i niejednolitą strukturę.

Upcycling oznacza natomiast podnoszenie wartości przetwarzanego przedmiotu. Jako przykłady można wymienić tu np. funkcyjne materiały odzieży sportowej, wykonane z tworzywa butelek PET lub modne w ostatnich sezonach meble z palet transportowych. Upcycling można uprawiać także na własną rękę – z pozornych domowych śmieci mogą powstać prawdziwe cuda!

Upcycling a zero waste

Oba pojęcia są sobie bardzo bliskie: dając niepotrzebnym lub uszkodzonym rzeczom drugie życie, zapobiegamy ich przekształceniu w śmieci. Inicjatywy upcyclingowe bywają dyktowane potrzebą, względami etycznymi, oszczędnością finansową lub po prostu modą. Niezależnie jednak od towarzyszących im pobudek, działania na rzecz upcyclingu zawsze są godne pochwały: przyczyniają się do zmniejszenia liczby wytwarzanych odpadów, a w dalszej perspektywie – do zatrzymania błędnego koła nadprodukcji wywołanego wzmożoną konsumpcją.

Upcyclingiem zajmują się też osoby o artystycznym zacięciu i zdolnościach manualnych, które zmieniają przedmioty pełne niedoskonałości w rzeczy równie funkcjonalne, co estetyczne. Dotyczy to zarówno prywatnej, jak i komercyjnej działalności – w sklepach stacjonarnych, na targach i internetowych platformach sprzedaży rękodzieła znajdziemy wiele produktów upcyclingowanych. Oryginalne bransoletki z widelców, torby wykonane z zużytych dętek rowerowych czy zalaminowanych plakatów ulicznych to niezwykle stylowe, designerskie akcesoria, których ceny nierzadko sięgają trzycyfrowych wartości.

Warto także próbować upcyclingu na własną rękę, rozwijając swoją kreatywność i zręczność. Nawet jeśli pierwsze efekty nie pokryją się w 100% z Twoimi oczekiwaniami, nie ryzykujesz dużych strat materialnych – przerabiane przedmioty i tak wylądowałyby w koszu na śmieci.

Przykłady upcyclingu w codziennym życiu

Wspomniane meble z palet świetnie prezentują się zarówno jako element wystroju wnętrz, jak i – po odpowiednim zabezpieczeniu drewna impregnatem – na tarasie, w ogrodzie czy na balkonie. Palety doskonale sprawdzają się jako element konstrukcyjny stolików, siedzisk, półek czy skrzyń na rośliny uprawne.

Osłonki na doniczki można zresztą zrobić z wielu przedmiotów codziennego użytku, także tych podniszczonych, dla których jedyną alternatywą jest śmietnik. Koszyki, naczynia kuchenne, pojemniki o uszkodzonej powierzchni – każde z tych akcesoriów można pomalować, okleić lub owinąć ozdobną tkaniną, by zmienić je w stylową ozdobę wnętrza i ukryć nawet równie sfatygowaną doniczkę.

Szerokie pole do popisu w zakresie upcyclingu dają domowe tekstylia. Stare bawełniane t-shirty, ręczniki, a nawet skarpetki można zmienić w praktyczne ściereczki do kurzu, czyszczenia kuchennych blatów lub okien. Dużą popularność zdobył sobie także sposób ponownego wykorzystania starych, nieużywanych firanek: wiele osób szyje z nich wielorazowe woreczki na owoce i warzywa, które z powodzeniem zastępują foliówki w sklepach.

Upcycling dotyczy również artykułów papierniczych. Nie wyrzucaj jednostronnie zadrukowanych kartek, które nie są Ci już potrzebne – ich czyste strony przydadzą Ci się do sporządzania notatek. Nie pozbywaj się także kartonów, w których odbierasz swoje zakupy online. Możesz wykorzystać je do wysyłania własnych paczek lub okleić dekoracyjnym papierem, by otrzymać ładne, pakowne pudełka do przechowywania domowych drobiazgów.

Nasze pomysły nie wyczerpują puli możliwości, jakie daje Ci upcycling. Spoglądaj świeżym okiem na to, co już masz, by tworzyć praktyczne i estetyczne przedmioty w duchu less waste!