Polska stoi murem za Ukrainą: obywatele naszego kraju masowo angażują się we wsparcie ofiar rosyjskiej inwazji i świadczą różnego rodzaju pomoc, w tym także rzeczową. Jak wybierać i przekazywać dary, by były one jak najbardziej użyteczne dla odbiorców i nie marnowały się?

Upewnij się, czego potrzebują odbiorcy

Liczba miejsc, w których można zostawiać rzeczy dla uchodźców i osób pozostających na terenie napadniętego kraju, jest bardzo duża. Zbiórki organizowane są przez punkty koordynacyjne na polsko-ukraińskiej granicy i głównych dworcach kolejowych, lokalne samorządy, ośrodki kwaterujące uchodźców, organizacje pozarządowe i wiele innych podmiotów świadczących pomoc.

Sytuacja w każdym z tych punktów zmienia się jak w kalejdoskopie: do Polski codziennie przyjeżdżają dziesiątki tysięcy osób z terenów ogarniętych wojną, a rozdzielane między nimi partie żywności, środków higienicznych, leków i innych artykułów pierwszej potrzeby rozchodzą się błyskawicznie. Poszczególne organizacje realizują też różne cele: część z nich zajmuje się pomocą humanitarną na terenie Ukrainy lub zaopatrywaniem żołnierzy. Wszystkie te miejsca z radością przyjmą Twoje wsparcie – pod warunkiem, że faktycznie przyczyni się ono do rozwiązania realnego problemu.

Śledź komunikaty instytucji świadczących pomoc

Aby udzielana pomoc była jak najbardziej efektywna, a dostarczane w jej ramach produkty w pełni wykorzystane, zacznij od rozpoznania potrzeb w wybranym przez siebie punkcie. Jeśli – przykładowo – na miejsce przybywa grupa matek z małymi dziećmi, na pewno potrzebne będą pieluchy i środki higieniczne dostosowane do potrzeb niemowląt; punkty organizujące pomoc dla wojska przyjmą z kolei odzież termiczną, powerbanki, latarki i inne przedmioty przydatne w terenie. Aktualne informacje na ten temat znajdziesz w kanałach social media i na stronach internetowych danych jednostek pomocowych, uzyskasz je także telefonicznie lub bezpośrednio na miejscu.

Więcej nie znaczy lepiej

Nie przywoź rzeczy, na które dane miejsce nie zgłasza zapotrzebowania. Ich sortowanie dokłada tylko pracy wolontariuszom, magazynowanie wymaga przestrzeni, a ewentualne przewiezienie do stosownego miejsca – zaangażowania kogoś do tego celu i poświęcenia czasu, który mógłby zostać spożytkowany na realną pomoc. Nadwyżki produktów mogą także po prostu się zmarnować: w prowizorycznych punktach zbiórek często nie ma warunków do prawidłowego przechowywania dużych zapasów żywności, zniszczyć mogą się się także rzeczy nieosłonięte od deszczu i zimna lub dostarczone w nieodpowiednich do takich warunków opakowaniach.

Nie myl pomocy z wietrzeniem szaf

Umiejętna selekcja rzeczy, które chcemy przekazać potrzebującym, dotyczy nie tylko nowo kupionych produktów, ale także – a może przede wszystkim? – rzeczy używanych już wcześniej. Ubrania, buty, kosmetyki, zabawki, artykuły szkolne i wszystko, co przekazujemy uchodźcom, musi być w nienagannym stanie, czyste i gotowe do natychmiastowego użytku. Oczywistość? Nie dla wszystkich.

Jak donoszą osoby zajmujące się sortowaniem odbieranych rzeczy, niestety zdarza się, że darczyńcy traktują zbiórki jako okazję do „posprzątania” szaf i schowków z niepotrzebnych, zużytych lub nawet zniszczonych przedmiotów, które w każdym innym przypadku od razu wylądowałyby na śmietniku. I tam też wylądują – ale nakładem pracy innych osób, którzy nieodpłatnie pomagają dotkniętym traumą ludziom i każda minuta ich czasu jest na wagę złota. 

Pamiętajmy także, że przekazywanie brudnych lub uszkodzonych rzeczy uderza w godność uchodźców, którym wobec ogromu ich niczym niezawinionej krzywdy należy się pełna empatia i wsparcie – również emocjonalne. Znacznie bardziej pożytecznym działaniem jest dokładne posortowanie wybrakowanych przedmiotów i wyrzucenie ich do dedykowanych kontenerów, tak by chociaż część z nich dało się ponownie przetworzyć.

Użyteczność przede wszystkim

Ważne jest również dostosowanie rodzaju darów do aktualnych warunków pogodowych i aktywności odbiorców. Na przełomie zimy i wiosny najważniejsze są ciepłe ubrania i buty; wszystko powinno być wygodne i nie krępować ruchów. Letnie sukienki i szorty nikomu się teraz nie przydadzą; wydawałoby się, że o rzeczach takich, jak buty na szpilkach czy karnawałowe przebrania, nie trzeba nawet wspominać – a jednak, według relacji wolontariuszy, w odbieranych paczkach i tak zdarzają się podobne „kwiatki”. Także i tutaj warto najpierw skontaktować się z ośrodkiem, któremu przekazujesz pomoc lub – jeśli masz taką możliwość – bezpośrednio z osobami, które będą z niej korzystać.

Zasada „traktuj innych tak, jak sam chciałbyś być traktowany” wybrzmiewa tu szczególnie mocno. Wystarczy uważnie słuchać i kierować się szacunkiem dla drugiego człowieka oraz natury, by skutecznie świadczyć pomoc bez marnotrawstwa, a w efekcie – sprawić, że ktoś dotknięty tragedią choć przez chwilę poczuje się lepiej.